با توجه به اینکه مجموعه ایجاب به عنوان مشاور و ارائه دهنده خدمات بازرگانی خارجی در حوزه کشور چین در کلیه مراحل فرآیند خرید در کنار کارفرمایان می باشد،عقد قرارداد با شرکت چینی که یکی از مهمترین و حساسترین مراحل می باشد به طور اخص مورد توجه قرار گرفته و تمهیدات متعددی در مجموعه Ejob برای آن در نظر گرفته شده است.
عقد قرارداد خرید کالا
مجموعه گروه ایجاب بر اساس نیاز کارفرمایان محترم کلیه مشاوره های لازم در خصوص عقد قرارداد با طرف چینی را ارائه و در پایان متن / پیش نویس پیشنهادی خود را به کارفرمای گرامی ارائه و در راستای مذاکرات با طرف چینی جهت نهایی شدن پیش نویس هماهنگی و تعاملات لازم را انجام می دهد.
برای آگاهی بیشتر همراهان و کارفرمایان محترم مجموعه Ejob در حوزه قراردادهای بازرگانی بین المللی و بالاخص عقد قرارداد با شرکت چینی تعاریف و مفاهیم اساسی را در اینجا شرح مختصری می دهیم.
نکات مهم در تنظیم قراردادهای بین المللی
قرارداد چیست؟
وقتی سخن از قرارداد به میان می آید نخستین چیزی که به نظر همه ما ممکن است برسد، یک توافق کتبی و رسمی میان دو نفراست. مفهوم حقوقی این امر نیز از معنای لفظی آن زیاد دور نمی باشد. در واقع یک قرارداد توافقی است تعهد آور برای انجام یا عدم انجام امری؛ تعهدی میان دو نفر یا بیشترکه در آن افراد در جهت پیشبرد هر چه تمام تر منافع و اهداف خود با یکدیگر بر سر میز مذاکره نشسته و هرکدام تلاش می کند سهم بیشتری از سود را از آن خود نموده و در مقابل تعهداتی را نیزگردن می نهد.
قرارداد ها در یک نگاه ساده تقسیم می شوند به:
۱ . قراردادهای داخلی که در آن دو شخص حقیقی، دو ارگان یا شرکت واقع در یک کشور با هم برای انجام یا عدم انجام کاری منعقد می نمایند
۲ . قراردادهای خارجی یا بین المللی که نسبت به قرارداد داخلی محدوده وسیعتری دارد. در اینجا الزاما دیگر دو شخص یا ارگان ایرانی باهم قرارداد منعقد نمی کنند بلکه مرزهای داخلی از بین رفته و صحبت از مرزهای بین المللی به میان خواهد آمد. در واقع زمانی قراردادها، بین المللی میشوند که یک عنصر خارجی وارد می شود مانند تابعیت متفاوت طرفین، محل انعقاد قرارداد، محل اجرای قرارداد و مواردی از این قبیل.
قرارداد بین المللی در بند ۱ از ماده ۲ کنواسیون حقوق معاهدات وین ۱۹۶۹ به این شکل تعریف می گردد: معاهده عبارت از توافق بین دولت هاست که به صورت کتبی منعقد شده و مشمول حقوق بین الملل باشد صرفنظر از عنوان خاص آن و اعم از اینکه سندی واحد یا در دو یا چند سند مرتبط به هم منعکس شده باشد .
با توجه به حوزه کاری مجموعه ایجاب و موضوع اصلی بحث که عقد قرارداد با شرکت چینی می باشد لذا به بررسی ارکان قراردادهای بین المللی می پردازیم.
۱ . طرفین قرارداد
مانند تمام قرارداد هایی که ممکن است با آن ها برخورد کرده باشید، قرارداد بین المللی نیز از دو طرف تشکیل می شود: فروشنده و خریدار که می توانند دو شخص، شرکت، ارگان یا در نگاه وسیع تر دو کشور باشند. هر دو طرف در قرارداد می بایست دارای ویژگی و شرایطی باشند که قادر به
معامله و انعقاد قرارداد باشند؛ در اصطلاح حقوقی به این شرایط و ویژگی ها اهلیت گفته میشود؛
اهلیت در یک نگاه کلی توانایی قانونی اشخاص برای دارا شدن حق یا اجرای آن است. به عبارتی چه زمانیکه شخص محق است و چه زمانیکه می تواند ان را بدست آورد. به صورت مختصر می توان گفت هر انسانی از زمانی که متولد می شود می تواند دارای حق و حقوقی شود پس اولین شرط برای اینکه بتوانید خود را صاحب حق بدانید زنده بودنتان است، حال که زنده اید و محق می بایست شرایطی را هم برای استفاده مستقلانه از این حق داشته باشید که در ماده ۲۱۱ قانون مدنی برشمره شده اند. این ماده در این خصوص اشعار می دارد:”برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ، عاقل و رشید باشند” در رابطه بلوغ و عقل توضیح خاصی نمی توان ارائه داد اما رشید در نظام قانونی به کسی گفته می شود که به سن رشد رسیده باشد و این سن در کشور ایران ۱۸ سالگی می باشد
۲ . موضوع قرارداد
در یک تقسیم بندی کلی، یک قرارداد ممکن است تبادل کالا ، قرارداد فروش ، یا خدمات یا ترکیبی از این دو باشد. ذکر موضوع قرارداد در آن حائز اهمیت بسیاری است چرا که نقطه وصل و اتکا هر قراردادی موضوع آن است که با توجه به آن می توان بعضی از مشکلات احتمالی آتی را حل و فصل نمود .
انواع قراردادهای بین المللی در بازرگانی بین الملل
قرار داد خرید و فروش بازرگانی بین المللی International Sales Contracts
قرارداد توزیع بینالمللی Distribution Agreement
قرار داد فرانشیز یا قرار داد فرانچایز Franchise Agreement
قرار داد تامین مالی یا قرار داد فاینانس Finance Contracts
قرارداد بیع متقابل Buy Back Agreement
قرارداد جوینت ونچر Joint Venture
قرارداد لیسانس Licensing Agreement
قرارداد کلید در دست Turn-Key
قرارداد احداث، بهرهبرداری، انتقال (BOT)
قراردادهای بیمه بینالمللی International insurance contracts
قرارداد خرید و فروش بازرگانی بین الملل
شایع ترین قرار داد در بازرگانی بین الملل، قرار داد خرید و فروش بین الملل است. محصول مورد معامله در این قرار داد می تواند کالا، خدمت و یا تکنولوژی باشد. این نوع قرار دادها معمولا در صادرات و واردات مورد استفاده قرار می گیرد.
قرارداد توزیع بین الملل
نوع دیگری از قرار دادها که در بازرگانی بین الملل کاربرد دارد، قرار داد توزیع بین الملل است. کسب و کارهای بین المللی برای فروش محصولات خود، در بازارهای بین المللی در بسیاری از موارد اقدام به اعطا نمایندگی تجاری در سایر کشورها می نمایند. این نمایندگان و یا توزیع کنندگان عموما وظیفه بازاریابی، توزیع و فروش محصولات شرکت مادر را در یک یا چند کشور بر عهده دارند. شرکت مادر در مقابل دریافت تعهداتی مانند حداقل فروش سالیانه اقدام به فروش محصولات خود بصورت انحصاری به توزیع کننده نموده و نماینده ضمن دریافت درصدی سود، آن را در بازار منطقه ای به فروش می رساند. برخی از کسب و کارها برای اعطای نمایندگی شرایط سخت گیرانه تری دارند، برای مثال پرداخت مبلغی در ابتدای کار برای استفاده از برند، استانداردهای سخت گیرانه در خصوص شرایط شعبه مانند متراژ، مکان و تجهیزات مورد استفاده از جمله شرایطی هستند که کسب و کارهای بزرگ و معتبر ممکن است برای اعطای نمایندگی طلب نمایند.
قرار داد فرانشیز یا فرانچایز
قرار داد فرانشیز یا فرانچایز برای اعطائ مجوز یا حق امتیاز مورد استفاده قرار می گیرد. در قرار دا فرانشیز صاحب یک کسب و کار به طرف مقابل خود مجوز استفاده از برند یا سیستم کسب و کاریش را می دهد.
قرار داد تامین مالی یا قرارداد فاینانس:
با توجه به گسترش بازرگانی بین الملل، به مرور قراردادهای تامین مالی نیز جنبه هایی بین المللی پیدا کردند. در این شیوه بانک ها و سایر سازمان های مالی اقدام به تامین مالی کسب و کارهایی در کشوری غیر از کشور اصلی خود می نمایند. این نوع قراردادها بیشتر در تامین مالی پروژه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند.
قرارداد پیمانکاری یا بیع متقابل:
یک نوع دیگر از قرار دادهای بین الملل، مربوط به قرار دادهای پیمانکاری برای ساخت و ساز و اجرای پروژه هاست. در این نوع قرار دادها معمولا اجرای پروژه های بزرگ ساختمانی و صنعتی، ساخت پروژه های بزرگ مانند: نیروگاه و … از جمله این موارد هستند. در حوزه نفت و گاز کشورمان گاها به این نوع قرار داد قرارداد باز خرید هم می گویند. قرار دادهایی بلند مدت محسوب می شود و طرف خارجی بعنوان پیمانکار مسئولیت سرمایه گذاری و تجهیزه پروژه را بر عهده می گیرد.
قرارداد جوینت ونچر:
قرارداد جوینت ونچر یا قرار داد سرمایه گذاری مشترک هم جزو قرا دادهای پر کاربرد می باشد. زمانی که چندین شرکت تجاری در راستای افزایش سود و کسب سهم بازار بیشتر اقدام به تاسیس یک شرکت متحدالشکل می کنند و در سود و زیان و تجهیزات باهم شریک هستند از قرا دادهای جوینت ونچر استفاده می کنند.
قرارداد لیسانس:
زمانی که یک شرکت تجاری به طرف مقابل خود در کشوری دیگر حق استفاده کامل یا استفاده از بخشی از دارایی های نامشهود خود را بدهد از قرارداد لیسانس استفاده می شود که حتما باید مدت این نوع قرار داد کاملا مشخص و واضح باشد.
قرارداد کلید در دست:
در قرار داد کلید در دست با دو طرف کارفرما و پیمانکار طرف هستید. در طی این قرار داد طرف اول (کارفرما) تمام مسئولیت اجرای یک پروژه را به طرف دوم که پیمانکار می باشد واگذار می کند و طی فرایند اجرا،کارفرما هیچ گونه دخالتی در اجرای پروژه نخواهد داشت و پیمانکار هم متعهد می شود پروژه را طبق توافق مکتوب ذکر شده، با کارفرما در قرار داد کلید در دست تحویل دهد.
قرارداد احداث، بهره برداری و انتقال
قرار داد احداث، بهره برداری و انتقال معمولا بین سازمان های بزرگ با دولت منعقد می شود. در این نوع قرار دادها دولت کارفرما و شرکت طرف قرار داد پیمانکار محسوب می شود. معمولا در ساخت پروژه های اجرائی چون ساخت سد، اتوبان، پالایشگاه ها و … از این نوع قرار داد استفاده می شود.
قرارداد بیمه بین المللی
زمانی که عملیات تجاری مثل حمل و نقل کالا در واردات و یا صادرات بعلت وجود ریسک نیاز به بیمه داشته
باشد و بیمه گر و بیمه گزار در کشورهای مختلف ساکن باشند از قرار داد بیمه بین المللی استفاده می شود.
مدت قرارداد
هر قراردادی آغاز و پایانی دارد و یک قرارداد بین المللی نیز از این امر مستثنا نیست. مدت قرارداد می تواند بر روی بعضی عناصر دیگر قرارداد مانند هزینه ها تاثیرگذار باشد برای مثال اگر در مدت مقرر شده طرفین به تعهدات خود عمل نکنند ممکن است بحث جبران خسارت بر سایر هزینه ها افزوده گردد. گاهی ممکن است این مدت برای هر دو طرف مطلوبیت لازم را از دست بدهد تا حدی که دست به پایان دادن آن بزنند که این خاتمه در صورت پیش بینی در قرارداد می تواند از سوی یک طرف فسخ یا از سوی هر دو طرف تفاسخ باشد و یا اینکه شرایط و مشکلاتی به وجود آید که قرارداد خود به خود از بین برود که به آن انفساخ گویند.
ارز قابل پرداخت
در قرارداد طرفین می توانند در خصوص ارز پرداختی در قرارداد نیز باهم توافق نمایند البته در صورتی که یکی از طرفین ایرانی باشد این امر با کسب نظر از اداره نظارت بر ارز بانک مرکزی انجام خواهد پذیرفت.
نحوه پرداخت
بر حسب میزان اعتماد بین طرفین، مدت زمان همکاری، فاصله جغرافیایی دو طرف، موقعیت سیاسی و اقتصادی و قانونی کشورها و عواملی از این دست، نحوه پرداخت بین المللی به ۴ دسته کلی تقسیم می شود :
الف) پرداخت بر اساس حساب باز: این روش در صورتی مورد استفاده قرار می گیرد که خریدار اعتبار زیادی نزد فروشنده داشته باشد چرا که در این نوع پرداخت، فروشنده هیچ سندی از خریدار دریافت نمی کند و خریدار به صورت نسیه بهای کالا را می پردازد؛ آن هم زمانی که کالا به مقصد برسد یا حتی فراتر از این زمانی که کالا از گمرک ترخیص شده باشد. در این روش فروشنده هیچ تضمینی برای پرداخت شدن بهای کالا ندارد )که البته می تواند در قرارداد برای کاهش ریسک خود به این موضوع اشاره کرده و خسارت دریافت دارد( وجه تسمیه این است که فروشنده در سیستم حسابداری خود برای خریدار یک حساب باز می کند و در آن میزان بدهی، مبلغ معامله و تعهدات بدهکار را درج می نماید.
ب) پرداخت بر اساس پیش پرداخت: برخلاف روش قبلی در این مورد، ریسک خریدار بالاست چرا که قبل از حمل کالا توسط فروشنده مبلغ را پرداخت می کند و منتظر ارسال می ماند. این روش معمولا زمانی به کار می رود که:
وضعیت اعتباری خریدار نزد فروشنده محل تردید است
ریسک سیاسی و اقتصادی خریدار بالاست
تقاضا برای کالا یا خدمات بالاست و فروشنده می خواهد از دریافت بها آن اطمینان حاصل کند
به طور کلی در این روش خریدار، ضمانت کافی برای پیگیری تعهدات فروشنده ندارد و در صورت اجرای نادرست آن عملا کاری از ایشان ساخته نیست
پ( پرداخت براساس وصولی )برات این روش ریسک را به صورت مناسب و متعادل بین طرفین معامله تقسیم می کند که در عرفبانگی بازرگانی ایران به نام “براتی” یا “واردات با روش ثبت سفارش براتی در بانک” شناخته می شود. در دو روش قبلی بانک نقشی در بررسی اسناد طرفین نداشت اما در این روش هم انتقال اسناد را مورد بررسی قرار می دهد و هم وجه آن ها را. در این روش فروشنده کالا یا خدمات را به خریدار ارسال می کند اما اسناد را برای او نمی فرستد بلکه به بانک مشخص شده در قرارداد ارسال داشته از ایشان می خواهد در صورتی که خریدار به تعهدات خود عمل نمود آن اسناد را تحویل دهد.
ت( پرداخت با اعتبار اسنادی یا LC : در این روش تلاش بر این است تا تعادلی میان منافع هر دو طرف قرارداد وجود داشته باشد. اصولا زمانی که یک قرارداد بین المللی مانند قرارداد فروش منعقد می شود از یک طرف خریدار تمایل دارد که کالا را سالم دریافت نماید و از طرفی نیر ترجیح می دهد تا قبل از رسیدن کالا و حمل آن قیمت را نپردازد، از دیگر سو فروشنده را تمایل بر این است که قبل از خروج کالا از دسترس بتواند قیمت را دریافت داشته باشد. اعتبار اسنادی در واقع تعهد مشروط یک بانک در صورت درخواست خریدار است مبنی بر اینکه در قبال ارائه اسناد از طرف
فروشنده در مدت معین اقدام به پرداخت یا تعهد به پرداخت آن مبلغ نماید.
بازرسی و نظارت
در صورتی که کالای موضوع قرارداد نیاز به سنجش و آزمایش داشته باشد طرف خارجی متعهد می گردد که تسهیلات لازم را برایاین امر فراهم آورده و طرف دیگر هزینه های آن را بپردازد.
قانون حاکم
قانون حاکم بر اختلافات طرفین با توافق طرفین مشخص می گردد .
حل و فصل اختلافات
اختلافات ایجاد شده در یک قرارداد بین المللی ابتدائا در هیاتی مرکب از نمایندگان هر دو طرف حل و فصل خواهد شد. در صورتیکه نتیجه ای از این هیات حاصل نگردد، هریک از طرفین می تواند به محاکم صالحه مراجعه نماید .
فسخ
گاهی مشکلاتی در زمان اجرای تعهدات به وجود می آید که یک طرف یا هر دو تمایلی به ادامه رابطه ندارد. در تنظیم قراردادبینالمللی بر حسب نوع معامله باید سعی شود حق فسخ در هر مرحله از معامله پیش بینی گردد . جزئیات و شرایط اعمال حقفسخ، نحوه اطلاع از آن و جبران خسارات احتمالی و در صورت لزوم مسئولیت هریک از طرفین برای تأمین منافع طرف مقابل پساز فسخ باید در قراردادبین المللی تصریح شود.
ابطال
با توجه به سیطره قوانین صلاحیت دار بر اجرای قراردادبین المللی، هرگاه موضوع قراردادبین المللی و شرائط آن مخالف قوانین ومقررات موضوعه جمهوری اسلامی ایران باشد قراردادبین المللی از ارزش و اعتبار ساقط خواهد بود. هرگاه طرف ایرانی در خارج از ایران اقدام به انعقاد قراردادبین المللی با فرد خارجی بنماید و در اثر عدم تصریح صلاحیت قانون ایران بر تعهدات قراردادبین المللی منعقده، قانون خارجی درخواست صلاحیت کند و حاکم برآثار قراردادبین المللی گردد، حقوق ایران آن قسمت از امتیازات ایجاد شده به موجب قانون خارجی را معتبر می شناسد که اجرای آن در ایران خلاف نظم عمومی و یا اخلاق حسنه نباشد . قانون مدنی در ماده ۹۷۵ اعلام می دارد :
محکمه نمی تواند قوانین خارجی و یا قراردادبین المللیهای خصوصی را که برخلاف اخلاق حسنه بوده و یا به واسطه جریحه دار کردن احساسات جامعه یا به علت دیگر مخالف با نظم عمومی محسوب می شود به موقع اجراء گذارد اگرچه اجراء قوانین مزبور اصولاً مجاز باشد .
زبان قرارداد
هر قرارداد بین المللی و نسخ مورد لزوم به یکی از زبان های بین المللی مورد قبول طرفین تهیه و تنظیم میشود، تمام نسخه ها دارای ارزش و اعتبار یکسان است.
قراردادهای تجاری خارجی به همراه نمونه قراردادها
قرارداد تجاری خارجی، که همان عقدی است که جهت واردات، صادرات یا نمایندگی فروش و یا هر نوع تعهد دیگری که درمورد انتقال کالا یا خدمات بین دو یا چند نفر شخص حقیقی یا حقوقی یا سازمانهای دولتی در دو کشور مختلف منعقد میشود.
قراردادهای تجاری خارجی از حیث موضوع متفاوتند و هر قرارداد شرایط و اوصاف خاص خود را دارد؛ بنابراین، شرکت ایجاب با کمک گرفتن از چندین متخصص حقوقی در زمینه عقد قرارداد تجاری و بازرگانی و با کمک گرفتن از تجارب چند ساله اعضای تیم بازرگانی در زمینه واردات از چین توانسته ده ها نمونه قرارداد را تهیه کرده تا در کمترین زمان بتواند بهترین خدمات را به مشتریان عزیز ارائه کند.